آزمون الگوی علّی نقش عوامل شناختی اجتماعی مؤثر بر خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان دکتری

تاریخ دریافت:  27/02/1391 تاریخ پذیرش:  28/03/1392 چکیده   هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین عوامل مؤثر بر خودکارآمدی پژوهشی از طریق یک الگوی علّی مبتنی بر نظریه شناختی- اجتماعی است. روش تحقیق از نوع توصیفی و مدل معادلات ساختاری است. جامعه تحقیق شامل دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد بود. به منظور آزمون مدل، نمونه ای به حجم 126 آزمودنی، از بین دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد انتخاب شدند. پرسشنامه های خودکارآمدی پژوهشی و عوامل مؤثر بر خودکارآمدی شامل تجارب پیشین، تشویق دیگران، تجارب جانشین، اضطراب و نگرش به دروس توسط آزمودنی‌ها تکمیل شد. اعتبار و روایی پرسشنامه های مذکور احراز شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی تاییدی و اکتشافی و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج اجرای همبستگی پیرسون نشان داد که مؤلفه‌های خودکارآمدی پژوهشی و برخی عوامل مؤثر بر خودکارآمدی دو به دو با هم همبستگی دارند (05/0p<). با اجرای الگوی معادلات ساختاری برای آزمون رابطه تجارب پیشین، تشویق دیگران، تجارب جانشین، اضطراب و نگرش خودکارآمدی، پژوهشی مشخص شد که الگوی پیشنهادی از برازش مناسبی برخوردار است و خودکارآمدی پژوهشی به خوبی از طریق عوامل مؤثر بر خودکارآمدی پیش بینی و تبیین شده است (91/0 ,NNFI= 091/0 0RSMEA=). برخی ضرایب مسیر الگوی پیشنهادی  نیز معنادار بود (01/0p<). عوامل محیطی مانند تجربه های پژوهشی، جو دانشگاهی مشوق و بدون استرس می تواند در افزایش خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان مؤثر باشد. لذا تغییر در شیوه های مدیریت دانشگاهی، برنامه ریزی آموزشی و درسی با هدف افزایش خودکارآمدی پژوهشی، ایجاد باورهای انگیزشی مفید و سازنده و ادراکات محیطی مشوق تحقیق کردن، ضروری است.